نگاهی به شخصیت از دید مورهد گریفین
ماهیت شخصیت
شخصیت (Personality) یکی از عوامل موثر در ایجاد تفاوت‌های فردی
است. شخصیت عبارت از مجموعه‌ای از صفات و ویژگی‌های شخص است که می‌تواند برای
مقایسه اشخاص با یکدیگر مورد استفاده قرار گیرد. کلمه شخصیت یکی از گمراه کننده‌ترین
کلمه‌ها در زبان ما می‌باشد. وقتی گفته می‌شود فردی بی‌شخصیت است، منظور این است
که وی دارای نوع خاصی از شخصیت می‌باشد و یا وقتی گفته می‌شود شخص با شخصیت است،
منظور این است که فردی محترم، صمیمی و مهربان است.
مفهوم شخصیت از آن جهت برای مدیریت اهمیت دارد که به نظر اکثر مدیران نقش عمده‌ای
در چگونگی اداراک، ارزیابی و واکنش فرد در برابر محیط دراد. بر اساس روانشناسی
مراوده‌ای، رفتار شخص تابعی از رابطۀ دائمی او و موقعیت می‌باشد. هر یک از ویژگی‌های
شخص نمایانگر شخصیت اوست. این ویژگی ها بر عوامل بسیاری اثر می‌گذارند و از همان
عوامل تاثیر می‌گیرند.
شکل‌گیری شخصیت (Personality Formation)
تشبیه تفاوت‌های فردی به معمای شکل‌های بریده شده (Jigsaw Puzzle)، این سوال مهم
را مطرح می‌کند که منبع این قطعه‌ها و ارتباط درونی آنها با یکدیگر چیست؟ به عبارت
دیگر شخصیت فرد چگونه شکل می‌گیرد؟ شاید مناسب‌ترین پاسخ این باشد که عامل‌های
تشکیل‌دهنده شخصیت عبارتند از: تعیین کننده‌ها، مراحل رشد و صفات.
تعیین کننده‌ها (Determina)
تعیین کننده شخصیت، یک متغیر عینی مهم است که در تعیین شخصیت فرد نقش دراد.
مهمترین تعیین کننده ها عبارتند از: عامل‌های زیستی، عامل‌های اجتماعی و عامل‌های
فرهنگی. وراثت نیز ممکن است در شکل‌گیری و رشد شخصیت انسان اثر داشته باشد. عامل‌های
زیستی نیز به طور غیرمستقیم بر شخصیت انسان اثر می‌گذارند. ویژگی‌های این احساس‌ها
نیز به نوبه خود بر شخصیت اثر می‌گذارند. البته امروزه دانشمندان این نظریه را که
شخصیت فرد، بستگی به شکل بدن او دارد رد می‌کنند.
عوامل اجتماعی نیز از تعیین کننده شخصیت هستند. تجربه‌های دوران کودکی نقش
مهمی را در زندگی آینده انسان‌ها بازی می‌کنند. اثرات عامل‌های اجتماعی با رسیدن
به سن بلوغ متوقف نمی‌شود. نشانه‌های علمی نشان می‌دهد که عامل‌های اجتماعی در
محیط کار بر شخصیت، ادراک و رفتار اشخاص اثر می‌گذارند.
عوامل فرهنگی بر پویایی‌های اجتماعی اثر می‌گذارند. به عنوان مثال، انگلیسی‌ها
و آلمانی‌ها هنگام صحبت کردن با یکدیگر دورتر از آمریکایی‌ها می‌ایستند. عرب‌ها،
ژاپنی‌ها و مکزیکی‌ها هنگام صحبت کردن نزدیک یکدیگر می‌ایستند. فرهنگ باعث القا
ارزش‌ها می‌شود، ممکن است در یک فرهنگ وجود احساس رقابت یک ارزش باشد و در فرهنگ
دیگر همکاری ارزشمند باشد.
علاوه بر عامل‌های سه گانه بالا، عوامل موقعیتی نیز در شخصیت اثر می‌گذارند.
این تاثیرگذاری بیشتر ناشناخته و غیر قابل پیش بینی است. این عوامل ممکن است شخصیت
را شکل دهند و یا ویژگی‌های مخفی آن را آشکار سازند.
