حالات نفسانیِ منِ والد، منِ بالغ، منِ کودک...
مكالمه دايمي وجود داردگاهي يك جروبحث، گاهي جدل. وقتي شخص تصميمی ميگيرد، درواقع اين تصميم ناشی از مكالمات ذهني و درونی فرد و آن چيزی است كه به خود مي گويد.
TA به اين انواع تجليات خود حالات نفساني من ميگويد، TA همچنين شرح ميدهد كه اين گرايشهاي دروني متفاوت از كجا نشات ميگيرند.والد: مجمو عه اي از پيش داوريها، باورها و تعصبات ميباشد. اين بخش از شخصيت با دستور العملهاي زندگي و بايد و نبايدهاي آن سر و كار دارد و داراي دو بعد مي باشد يكي بعد نوازشگر است كه حالت حمايتي دارد و بعد ديگر انتقادگر است كه بر خلاف بعد قبلي سخت گير و يا آزارگر نيز ميتواند باشد. والد مي تواند كنترل كند، تصميم بگيرد، نقش بازي كند و دليل تراشي كند و نيز ممكن است دربعضي موارد نيز حق با او باشد. والد انتقادگر را معمولا در افرادي با عزت نفس پائين وعناد بخود همراه دانسته اند.
بالغ: خوب پردازش كردن اطلاعات و برخورد مناسب و شايسته از حالات نفساني بالغ سرچشمه ميگيرد. تصميماتي كه منطقي و برمبناي حقايق موجود ميباشند نيز از حالات نفساني بالغ نشات ميگيرند.
اظهارنظرهاي منطقي و احساسات اخلاقي، اهداف و واقع گرايي با اين بخش از شخصيت ما سر و كار دارند.
كودك: در تعاريف TA كودك بعنوان منبع خلاقيت ، بازآفريني و منبع اساسي سرزندگي محسوب ميشود. هيجانات، احساسات و تصوراتي كه كودك دارد ممكن است توسط يك والد سختگير و حتي توسط يك والد نوازشگر سركوب شود كه ميتواند در دراز مدت بر شخصيت فرد اثرات نامطلوبي داشته باشد كه خود ممكن است به بيماريهاي روان تني نيز منجر شود. اين بخش از شخصيت چنانچه تحت نظارت بالغ قرار نگيرد ميتواند ديدگاه غير واقعي نسبت به زندگي داشته و براساس تكانه هاي احساسي و هيجاني رفتار كند.
هدف TA كمك به فرد است تا انتخاب كند كه در شرايط و زمانهاي خاص ميخواهد در كداميك از حالات نفساني باشد بجاي اينكه صرفا اجازه دهد تا اين حالات نفساني دائما احساسات ، افكار وگرايشات و رفتار او را كنترل كنند.
نوازش ها و مبادلات
TA معتقد است كه تمام تعاملات بين افراد از نوازشها و مبادلات ساخته شده.
نوازش:
هر نوع ارتباط متقابل بين دو نفر در واقع به معناي آن است كه فرد ديگري متوجه حضور
ما شده و يا به ما اين احساس را بدهد كه حضور ما را درك كرده است. نوازش ميتواند
كلامي يا غيركلامي، مثبت (در آغوش گرفتن) يا منفي) كتك زدن) ، شرطي يا
غير شرطي و داراي شدت هاي متفاوت باشد.
يك مبادله ارتباط بين دو نفر يا يك معامله دو جانبه نوازش بين
آن دو می باشد.
گاهي مبادلات «متقاطع» و گاهي «پنهاني» ميباشند و گاهي باعث سو
تفاهمات و يا قطع شدن روابط ميگردند.
بطور كلي شش رابطه بين حالات نفساني دو نفر
وجود دارد كه عبارتند از رابطه: والد- والد ، والد-كودك، والد –
بالغ، بالغ – بالغ، بالغ – كودك و كودك- كودك.
به عنوان مثال:
صحبت راجع به آب و هوا ميتواند راهي براي ارتباط والد- والد
باشد ، يك گفتگوي منطقي بين دو نفر ميتواند راهي براي ارتباط بالغ- بالغ باشد و
همچنين زماني كه دو نفر با هم شوخي و تفريح ميكنند نيز ميتوانند در حالت نفساني
كودك- كودك باشند.
مواضع فرد در زندگي: مفهوم ديگري كه در TA مطرح
است آن است كه مردم نگرشهاي اساسي خاصي را نسبت به خود و ديگران انتخاب ميكنند كه
ميتواند مثبت يا منفي باشد . اين نگرشها ميتوانند به اين صورت باشند: من خوب هستم
يا من خوب نيستم و ديگر آنكه : تو خوب هستي يا تو خوب نيستي.
ساختارهاي زمانی: TAبه شش روش گذراندن وقت و زمان اشاره مي
كند:
-1 كناره گيري
-2تشريفات
3- وقت گذراني
4- فعاليت
5- بازيها
6- صميميت
اريك برن در معروف ترين كتاب خود «بازيها» به تشريح و آشكار كردن
اينكه مردم چطور با انجام عادات وكارهاي روانی ناسالم باعث رنجش و ناراحتی خود و
ديگران می شوند پرداخته است كه البته می توان آنها را تغيير داد .
بازي ها و نمايشنامه ها:
بازي
ها راه هايي هستند كه فرد در كودكي آموخته و با انجام آنها فرد از ايجاد صميميت اجتناب
ميكند( آگاهانه يا ناآگاهانه)، كه البته ميتواند با بازنگري بالغ آنها را تغيير
دهد. بازيها بر خلاف مفهوم رايجشان لزوما به معناي لذت بردن و داشتن اوقات خوب
نيست بلكه در واقع بايد از آن اجتناب كرد وتا حد امكان سعي در رها شدن از آن داشت.
نمايشنامه: هر يك از ما در دوران كودكي داستان زندگي خود را مينويسيم اين
نمايشنامه براي تمام مدت عمر طراحي ميشود و مبتني بر تصميمات دوران كودكي و برنامه
نويسي پدر و مادر هستند كه پيوسته تقويت ميگردند. مهمترين تصميم درباره نمايشنامه
برنده يا بازنده بودن آن است.
منبع: سایت همدردی
