حکایت مدیریتی زنبور ملکه

بارها شنیده‌ایم که بزرگ‌ترین دشمن زنان، یک زن است. زنان به یکدیگر کمک نمی‌کنند، اگر زنی برای مشورت سراغ زن دیگری برود، در را به روی او می‌بندد. بارها شنیده‌ایم که زنی بگوید: "ناراحتم که این‌را می‌گویم، ولی بدترین رییسی که داشته‌ام زن بوده است".

خب، این‌ها باورهای رایجی هستند، اما از لحاظ آماری درست نیستند! دو تصور درباره در نقش زنان در قبال زنان دیگر در جامعه وجود دارد: «زن نیکوکار» و «زنبور ملکه».

زن نیکوکار یک زن ایده‌آل است. این باور وجود دارد که زنان تعهد اخلاقی دارند که از یکدیگر پشتیبانی و حمایت کنند. همه زنان با تبعیض جنسیتی مواجه هستند، بنابراین باید بیشتر روی تبعیضی که به دیگر زنان روا می‌شود، حساس باشند. اگر زنان به یکدیگر کمک نکنند، خیانت بزرگی مرتکب شده‌اند.

از سوی دیگر، ایده زنبور ملکه می‌گوید که در واقعیت زنان نمی‌توانند با هم کنار بیایند و به‌طور ذاتی تمایل دارند که زنان دیگر را عقب بزنند. زنبور ملکه، زن موفقی است که به جای این‌که از قدرتش برای کمک کردن به زنان دیگر استفاده کند، سعی می‌کند زنان همکارش را کوچک کند. بر اساس نظریه زنبور ملکه، یک مدیر ارشد زن بر زنان دیگری که می‌خواهند در رده‌های سازمانی پیشرفت کنند، اثر منفی دارد.

واقعیت این است که تحقیقات خلاف این را ثابت می‌کند. تحقیقات بسیاری نشان داده است که زنان برای زنان دیگر فرصت ایجاد می‌کنند. در بسیاری از سازمان‌ها زنان علی‌رغم توانمندی‌های بسیار از پیشرفت باز می‌مانند، اما در صورتی‌که زنی عضو هیئت مدیره باشد، شانس پیشرفت زنان در آن سازمان بیشتر می‌شود. تحقیقات نشان داده است که ۷۳ درصد زنان در مسیر شغلی خود یک مشاور و راهنمای زن داشته‌اند و ۶۵ درصد زنانی که در زندگی شغلی خود راهنمای زن داشته‌اند، در آینده راهنمای یک زن دیگر بوده‌اند.

بله، زنبورهای ملکه وجود دارند، اما آن‌قدر که فکر می‌کنیم متداول نیستند. زنان ممکن است نسبت به زن دیگری بدجنسی کنند، اما نه بیشتر از مردان نسبت به مردان دیگر. اما در مردان این موضوع به چشم نمی‌آید. ما انتظار داریم زنان خوب و مهربان باشند، ولی از مردان انتظار داریم سلطه‌جو باشند. وقتی زنان تصور کلیشه‌ای ما را نقض می‌کنند، بیرحمانه‌تر مورد قضاوت قرار می‌گیرند.

در تحقیقاتی از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا متنی را درباره یک بحث و تعارض در محیط کار مطالعه کنند. این تعارض میان دو زن، دو مرد یا یک زن و یک مرد بوده است. تعارض یکسان بود، ولی وقتی متن درباره دو زن بود، شرکت‌کنندگان بحث را مخرب‌تر ارزیابی می‌کردند و بیشتر انتظار داشتند که منجر به استعفای آنان شود.

آیا کلیشه زنبور ملکه هیچ حقیقت دارد؟ آیا در شرایطی زنان نسبت‌به زنان دیگر بیش از حد معمول بدجنسی می‌کنند؟ زنان چطور باید بیشتر یکدیگر را حمایت کنند؟ در آینده بیشتر راجع به این موضوعات صحبت می کنیم.

منبع: نیویورک تایمز