مدیریت استرس

استرس‌های بدخیم و مضر غیر قابل اجتناب هستند، لیکن افراد برای جلو گیری و یا حداقل کاهش این نوع استرس‌ها می‌توانند اقداماتی به عمل آورند. مدیریت استرس دارای سه مرحله بشرح ذیل است:

مرحله اول:جلوگیری اولیه.

مرحله‌ای در مدیریت استرس است که برای کاهش، تعدیل یا حذف عوامل استرس آور اقدام می‌گردد. در این مرحله، عوامل استرس‌آور سازمانی همچون تقاضاهای شغل، نقش، فیزیکی و روابط متقابل شخصی مورد شناسایی قرار می‌گیرد و اقدامات لازم در مورد شناسایی قرار می‌گیرد و اقدامات لازم در مورد آن‌ها صورت می‌گیرد.

مرحله دوم : جلوگیری ثانویه.

مرحله‌ای است که واکنش‌های افراد یا سازمان‌ها به عوامل استرس‌آور مورد تعدیل قرار گرفته یا تغییر می‌کند.

مرحلۀ سوم: جلوگیری در مرحلۀ سوم.

در این با توجه به علائم استرس بدخیم فردی یا سازمانی اقدام لازم برای بهبودی صورت می‌پذیرد. علائم فردی استرس بدخیم عبارتند از مشکلات رفتاری، فیزیولوژیکی و درمانی، و علائم سازمانی استرس بدخیم عبارتند از: هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیمی که سازمان متحمل می‌شود.

الف. مدیریت استرس سازمانی

برای جلوگیری از استرس سازمانی اقدامات ذیل مفید است:

1. طراحی مجدد شغل:

در طراحی شغل باید طوری عمل شود که عدم اطمینان در محیط کاری کاهش یابد و قابلیت پیش‌بینی در انجام کار افزایش یابد. چرا که عدم اطمینان یک عامل مهم استرس‌آور است.

2. هدفگذاری:

در هدف‌گذاری، افراد در تعیین اهداف کاری خود سهیم می‌شوند که این باعث افزایش انگیزش آنها می‌شود. هدف‌گذاری باعث می‌شود که درجه تضاد و ابهام نقش افراد در انجام وظیفه کاهش یابد. از آنجا که تضاد و ابهام در نقش باعث ایجاد استرس در افراد می‌شود بنابر این هدف‌گذاری نقش موثری در کاهش استرس خواهد داشت.

3. مذاکره نقش:

مذاکرۀ نقشی تکنیکی مؤثر برای بهبود سازمانی است و بعنوان روشی برای مدیریت استرس نیز بکار می‌رود، زیرا به افراد اجازه داده می‌شود که نقش‌های کاری خود را تعدیل کنند و این بعث کاهش عوامل استرس‌آور در شغل وی خواهد شد.

4. سیستم‌های حمایت اجتماعی:

تیم‌سازی روشی برای بهبود روابط اجتماعی حمایتی در محیط کار است. همچنین سایر سیستم‌های حمایتی هچون گروه همکاران، دوستان و کلوپ‌های ورزشی و... می‌توانند عوامل استرس‌آور در فرد را کاهش دهند.

ب. مدیریت استرس فردی

برای جلوگیری از استرس‌های فردی در سازمان اقدامات ذیل می‌تواند موثر واقع شود:

1. ایجاد حس خوش بینی:

خوش‌بینی و بدبینی دو سبک فکری هستند کا افراد برای بیان حوادث خوب و بد در زندگی خود از آن‌ها استفاده می‌کنند. بدبینی باعث افسردگی، مشکلات در زمینه سلامت فیزیکی و کاهش موفقیت فردی می‌شود. در مقابل دیدگاه خوش‌بینی، سلامتی فیزیکی و احتمال موفقیت فرد را افزایش می‌دهد. پس بنابر این برای از بین بردن استرس مضر یکی از راه‌های مهم ایجاد حس خوش‌بینی در افراد است.

2. مدیریت زمان:

سنگینی و زیادی حجم کار یک عامل مهم استرس‌آور است که منجر به ایجاد فشار زمانی در فرد می‌گردد. مهارت‌های مدیریت زمان می‌تواند به کارکنان کمک کند تا بتوانند از زمان بطور مؤثر کارا استفاده نمایند. در مدیریت زمان کارها برنامه‌ریزی می‌شود و برای آن‌ها تعیین اولویت می‌گردد که این باعث کاهش فشار زمانی می‌شود و نهایتاً استرس را در افراد کاهش می‌دهد.

3. فعالیت‌های تفریحی:

فعالیت‌های تفریحی فرصتی را برای استراحت کارکنان فراهم می‌آورد تا افراد از آن لذت ببرند که این فعالیت‌ها می‌تواند بصورت کار متعادل یا فعالیت غیرکاری باشد.

4. ورزش بدنی:

ورزش کردن باعث انعطاف در ماهیچه‌ها و عضلات افراد می‌شود که این به نوبۀ خود در کاهش استرس بسیار مفید است.

5. بدن را در حالت استراحت قراردادن:

یکی از راه‌های کاهش استرس این است که فرد خود را بر روی یک صندلی رها کند و بدن خود را شل کند.

6. رژیم غذایی:

خوردن بعضی خوراکی‌ها باعث کاهش استرس می‌شود و بعضی خوارکی‌ها استرس در افراد را افزایش می‌دهند. افراد با مراجعه به پزشک می‌توانند دستورات غذایی برای کاهش استرس دریافت نمایند.

7. افراد دیگر را سنگ صبور قراردادن:

در بعضی مواقع بیان مشکلات برای دیگران می‌تواند استرس در افراد را کاهش دهد.