معرفی وشرح مختصری از روش های تدریس
هدف از آموزش و پرورش ارتقای یادگیری است، به گونه ای که بر پایه چهار ستون یادگیری برای دانستن، انجام دادن، با هم زیستن و زیستن استوار است. در تحقق این هدف، یعنی ارتقای یادگیری، هر یک از عناصر نظام آموزش و پرورش نقش ویژه ای بر عهده دارند.
قبل ازاینکه به بحث روش های نوین تدریس بپردازیم، روش را تعریف میکنیم:
«روش» یا method به معنای «در پیش گرفتن راه» است، چرا که meta یعنی «در طول»، و odos یعنی «راه».
حال به تقسیم بندی روش تدریس می‌پردازیم که به دو صورت می‌باشد:
1ـ روشهای تاریخی 2 ـ روشهای نوین
ابتدا تعریف درستی از تدریس را ارائه می‌دهیم و سپس به روش های نوین تدریس می‌پردازیم:
تدریس یا آموختن به آن بخش از پویندگی (فعالیت) های آموزشی که با حضور آموزگار در کلاس درس رخ می‌دهد نام نهاده می‌شود. تدریس بخشی از روند آموزش و پرورشاست که یک رشته کردارهای به سامان و از پیش برنامه ریزی شده را در برمی‌گیرد و هدفش پیدایش شرایط دلخواه یادگیری از سوی آموزگار است.
به آن بخش از کردارهای آموزشی که از سوی رسانه‌ها و بدون حضور و تعامل آموزگار با فراگیران رخ می‌دهد، تدریس گفته نمی‌شود و آموزش و پرورش معنایی بسیار گسترده تر از تدریس دارد.
روش های نوین تدریس:
روش کنفرانس (گرد هم آیی)
کنفرانس يعني مجلسي که تشکيل مي شود براي آنکه کسي مطالب علمي را براي ديگران بيان کند. معني ديگر آن اجتماع و انجمني از عده معدودي براي بحث در مسايل سياسي، اجتماعي و فني مي باشد. کنفرانس کوچکتر از کنگره است. ضمنا" به اجتماع گروهي از متخصصان فن براي شور و بحث در باب مسائل فني و يا اجتماع جمعي از سياستمداران، روساي دولتها، وزيران به منظور حل يک مسائله سياسي داخلي و بين المللي کنفرانس نيز اطلاق مي شود.
روش شاگــــرد ـ استــــادی
در این روش به دانش آموزان اجازه داده می شود که نقش معلم را ایفا کنند. هدف اساسی این روش آن است که شاگر، معلم گردد و از این طریق تجارب تازه و ارزشمندی به دست آورد. در این روش، در صورت فقدان معلمان متخصص، تعداد زیادی از دانش آموزان مهارت خاص را آموخته اند و می توان از آنها استفاده کرد.
روش چند حســـی ( مختلط )
استفاده از این روش مستلزم به كار گرفتن همه حواس است و جریان یادگیری از طریق تمام حواس صورت می گیرد. از طریق كار بست این روش می توان، مطالب و مهارتها را درك كرد، ارتباط موثرتری برقرار كرد، مهارتها و مطالب را از یك موقعیت به موقعیت دیگر تعمیم داد. در یادگیری روش چند حسی به طور كلی از همه حواس استفاده می شود.
روش پـــــروژه ای
روش تدریس پروژه ای به دانشجویان امکان می دهد تا قدرت مدیریت، برنامه ریزی و خود کنترلی را در خودشان ارتقاء بخشند. در این روش دانشجویان می توانند با توجه به علاقه ی خود موضوعی انتخاب و به طور فعالانه در به نتیجه رساندن آن موضوع شرکت نمایند. براین اساس در این روش دانشجویان یاد می گیرند که چگونه به طور منظم و مرحله ای کاری را درس انجام دهند و این روش باعث تقویت اعتماد به نفس در آنها می شود.
روش حل مسئلــــه
در این روش، آموزش در بستر پژوهش انجام می شود و منجر به یادگیری اصیل و عمیق و پایدار در دانشجویان می شود. در این روش ابتدا استاد باید مسئله را مشخص، سپس به جمع آوری اطلاعات توسط دانشجویان پرداخته شود، و بعد از جمع آوری اطلاعات بر اساس اطلاعات جمع آوری شده دانشجویان فرضیه سازی و در نهایت فرضیه ها را ازمون و نتیجه گیری شود. اگر روش حل مسئله درست انجام شود می تواند منجر به بارش یا طوفان فکری گردد. یعنی اگر استاد روش تدریس حل مسئله را به درستی انجام دهد, دانشجویان می کوشند تا برای حل مسئله با استفاده از تمام افکار و اندیشه هایی که دارند، در کلاس راه حلی بیابند و آن را ارائه دهند.
شیوه بازگویـــی
بازگویی شیوه ای است که استاد بکار می برد تا فراگیر را در بیاد سپردن اشعار، قواعد، فرمولها، تعاریف و اصطلاحات تشویق کند. در بازگویی معمولاً استاد از دانشجو انتظار دارد که موضوع بیاد سپرده را کلمه به کلمه بیان کند.
شیــــــوه سخنــــــرانی
استاد به طور شفاهی اطلاعات و مفاهیم را، در عرض مدتی که ممکن است از چند دقیقه تا یک ساعت یا بیشتر طول بکشد، در کلاس ارائه می دهد. در سخنرانی می توان استاد را با عنوان پیام دهنده و دانشجو را به عنوان پیام گیرنده تصور کرد.
شیـــــوه پــــرسش و پاســـــخ
شیوه ای است که استاد به وسیله آن فراگیر را به تفکر در باره مفهومی جدید یا بیان مطالبی فرا گرفته شده تشویق می کند. استاد، وقتی که می خواهد مفهوم دقیقی را در کلاس مطرح نماید یا توجه فراگیران را به موضوعی جلب کند شیوه پرسش و پاسخ را به کار می برد و نیز بدین وسیله فراگیر را تشویق می کند تا اطلاع خود را درباره موضوعی بیان کند.
شیـــــوه تمرینی و شیوه بحثــــی
در شیوه تمرینی، استاد معمولاً بوسیله تمرین، فراگیر را به تکرار مطلب یا کاربرد آن تشویق می کند تا فراگیر در موضوع مورد نظر تبحر لازم را کسب کند .اما در شیوه بحثی دانشجویان فعالانه در یادگیری شرکت می کنند و مفهوم مورد نظر را از یکدیگر می آموزند. در این شیوه استاد را می توان به عنوان محرک، شروع کننده بحث و راهنما تصور کرد. استاد طوری سوال یا مسئله را مطرح می کند که دانشجویان را به پاسخگویی یا حل مسئله تشویق کند.
شیــــوه گـــــردش علمـــــی
در گردش علمی دانش پذیران با مشاهده واقعیتها می توانند مفاهیمی را که در در کلاس مورد بحث قرار می گیرد، بهتر در ذهن خود بپرورانند و استاد می تواند با استفاده از این شیوه کنجکاوی فراگیران را درباره موضوعی خاص بر انگیزد. در بعضی موارد، می توان از گردش علمی برای جمع آوری اطلاعات لازم برای انجام گرفتن آزمایش، یا یک پروژه، بهره گرفت.
شیــــوه آزمایشی و شیوه نمایشــــی
آزمایش فعالیتی است که در جریان آن فراگیران با به کار بردن وسایل و مواد بخصوصی در باره مفهومی خاص عملاً تجربه کسب می کنند. آزمایش، گاهی به منظور آشنا کردن دانش پذیران با جنبه های عملی یک مفهوم، مورد استفاده قرار می گیرد. برای اینکار استاد دستور عمل انجام آزمایش را در اختیار فراگیران می گذارد و انتظار دارد که دانش پذیران با استفاده از دستور کار سرانجام به نتیجه یکسانی برسند.
اما در شیوه نمایشی معمولا برای فهماندن مطلبی خاص به فرا گیران، از وسایل و اشیاء گوناگون استفاده می‌کند. در صورتی که استاد نتواند برای فهماندن مطلب درسی آزمایش انجام دهد، شیوه نمایشی می‌تواند شیوه خوبی برای روشن تر کردن مفهوم برای فراگیران باشد.
روش کارگاهـــــــی، سخنــــرانی، سمینـــــار، کنفــــــــرانس، سمپـــــــوزیــــــوم
كار گاه روشي است مبتني بر حل مسئله. و براي جلب مشاركت افراد از انواع فنون بحث گروهي استفاده ميكند. برنامه ريزي آموزشي هر فعاليت جديد در طي كارگاه مي بايست بر مبناي مطالبي باشد كه در قبل در همان كار گاه آموزش داده شده باشد. تمام شر كت كنندگان فعالانه در بحث شركت نموده و با همكاري هم بهترين راه حل را انتخاب مي كنند.
سخنرانی به عمل صحبت کردن یک فرد برای گروهی از مردم که مخاطب یا شنونده او هستند، با نیت خاصی مانند آگاهی بخشی، تحت تاثیر قرار دادن و یا سرگرم نمودن، گفته می‌شود. به انجام دهنده این کار سخنران یا خطیب گفته می‌شود. سخنرانی عموماً به معنای ارتباط چهره به چهره با مخاطب بوده و در اغلب موارد برای اقناع مخاطبین انجام می‌شود.
در سمینار عده ای صاحب نظر هستند، که دور هم جمع شده و تبادل نظر می کنند. (البته تعداد افراددر سمینار محدود باشد، حداکثر 100نفر که به گروههای کوچک 10 الی 15 نفری تقسیم می شود و تبادل نظر می کنند و در نهایت کل گروهها به تبادل نظر می پردازند).
در کنفرانس محققی به نظریه ای رسیده است، آن را برای دیگران مطرح می کند.
اما سمپوزیوم مانند سمینار است و تنها تفاوت آن با سمینار در این است که افرادی که در سمپوزیوم شرکت می کنند تخصصی تر سطح آگاهی آنها از دیگران برتر است ( در سطح بالاتری از سمینار قرار دارد).
روش مشاهده و تجربه عملی
